- سبد خالی است
- ادامه بازدید از فروشگاه
دکتر حسن امامی: تنقیح قوانین و مقررات تأمین اجتماعی گریزناپذیر است
به گزارش روابط عمومی موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، تنقیح قوانین و مقررات سازمان تأمین اجتماعی با هدف تنقیح و مرتب‌سازی قوانین و مقررات و از بین بردن خلأهای قانونی و گسترش قانون‌مداری و آگاه‌سازی مردم از قوانین و مقررات، به‌صورت منظم و مداوم در سازمان تأمین اجتماعی انجام می‌گیرد. تاکنون بیش از 150 جلسه از طرف شورای تنقیح قوانین و مقررات سازمان تأمین اجتماعی و با شرکت نماینده موسسه در این سازمان برگزار شده است.
دکتر حسن امامی سرپرست معاونت پژوهشی موسسه و مدیر گروه مدیریت، حکمرانی و فناوری، از اعضای فعال این شورا است که به نمایندگی از رئیس موسسه در جلسات شورا شرکت می‌کند. امامی در بیشتر جلسات شورا شرکت کرده است و اطلاع کافی از اهداف، دستور کار و خروجی‌های این شورا دارد. ازاین‌رو طی یک مصاحبه از ایشان خواستیم توضیحاتی در مورد ماهیت و اهداف شورای تنقیح در اختیار ما و مخاطبان سایت قرار دهند.
روابط عمومی: شورای تنقیح چگونه شکل گرفته است ؟
دکتر امامی: قبل از پاسخ به سؤال شما باید گفت در سال‌های گذشته و همچنین در حال حاضر در سازمان تأمین اجتماعی با حجم انبوهی از قوانین، آیین‌نامه‌ها، بخشنامه‌ها، رویه‌ها و آرای دیوان مواجه هستیم. این وضع در کل کشور هم بهتر نیست نتایج بررسی‌های آماری در حوزه قوانین و مقررات حکایت از این دارد که بیش از ۱۲ هزار قانون و ۱۰۰ هزار مصوبه قانونی و مقرره در کشور وجود دارد. درعین‌حال نیمی از جمعیت کشور مع الواسطه و بدون واسطه با این قوانین مواجه می‌باشند. این وضعیت موجب ابهام در به‌کارگیری قوانین و مقررات دارد و راه را برای سوءاستفاده از قوانین فراهم می‌نماید. ازاین‌رو برای از بین بردن خلأهای قانونی، گسترش قانون‌مداری و آگاه‌سازی مردم از قوانین و مقررات، تنقیح و مرتب‌سازی قوانین و مقررات امری ناگزیر به شمار می‌رود. به همین منظور شورای تنقیح در سازمان با این هدف که بتواند کار تجمیع، تلخیص و اصلاح قوانین، آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌ها را انجام دهد به‌عنوان یکی از شوراهای بسیار بااهمیت سازمان تأمین اجتماعی شکل گرفت و چهار سال است به‌صورت مرتب جلسات خود را برگزار می‌کند.
روابط عمومی: وظایف این شورا چیست و به چه حوزه‌هایی می‌پردازد؟
دکتر امامی: شورای تنقیح وظایف خطیری را بر عهده دارد ازجمله:
- جمع‌آوری کلیه قوانین و مقررات، آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های سازمان تأمین اجتماعی
- تفکیک و طبقه‌بندی موضوعی قوانین و مقررات، آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های سازمان با توجه به تعداد مجموعه‌ها
- شناسایی قوانین و مقررات، آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های منسوخه و تفکیک آن‌ها از قوانین و مقررات لازم‌الاجرا
- تعیین و تفکیک قوانین و مقررات متناقض و مغایر و تهیه پیشنهادهای اصلاحی
- به‌روز کردن کلیه مقررات سازمان
روابط عمومی: ضرورت این کار چیست و چه کمکی به سازمان تأمین اجتماعی می‌کند؟
دسترسی آزاد به متن قوانین و مقررات یکی از مهم‌ترین حقوقی است که دولت‌ها برای شهروندان قائل می‌شوند دستگاه‌های اجرایی ملزم شده‌اند ضمن در دسترس قرار دادن متن آیین‌نامه‌ها ، بخشنامه‌ها و سایر مقررات خود در ” سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران ” با آدرس www.dotic.ir ، قدم‌های مهمی را در منقح کردن قوانین و مقررات مربوط به دستگاه خود بر دارند. یکی از این سازمان‌ها نیز سازمان تأمین اجتماعی است. همان‌طور که قبلاً” گفته شد یکی از موضوعات مهم سازمان، مسائل اصلی بخشنامه‌های سازمان تأمین اجتماعی است که از سال 1354 تابه‌حال در موضوعات و حوزه‌های گوناگون فنی، بیمه‌ای، درمانی، مالی، اداری، و استخدامی صادر شده است و مجموعه‌ای حجیم و انبوه از ضوابط و شرایط و موازین بسیار متنوع را در بر می‌گیرد که در میان آن‌ها موارد منسوخ، مبهم و مجمل، تکراری، متعارض و متناقض ، مغایر احتمالی با قوانین و مقررات و اسناد بالادستی ، متروک و زائد به چشم می‌خورد و نیازمند پالایش است. پرواضح است وقتی کارکنان، کارگزاران و سایر افرادی که به نحوی از انحاء با این مجموعه از قوانین و مقررات متنوع، متکثر و ابهام‌برانگیز روبرو می‌شوند در خوش‌بینانه‌ترین حالت دچار خطای انسانی در فرایند کار شده و ممکن است منافع سازمان و صندوق مورد خدشه واقع گردد. لذا مسئولین ارشد سازمان بر آن شدند تا به این وضعیت سروسامان دهند تا شفافیت بیشتری در مواجهه با قوانین، مقررات و بخشنامه‌ها ایجاد شود.
روابط عمومی: تنقیح قوانین بر اساس چه رویکردی انجام می‌گیرد؟
دکتر امامی: هدف از تنقیح قوانین و مقررات، پالایش آن‌ها از عوارضی است که بر آن مترتب می‌شود. برخی از حقوقدانان بر این اعتقادند که در طول زمان بعضی از اجزای قانون پیر می‌شود و از بین می‌رود و برخی قسمت‌های جدید به آن اضافه می‌شود. این سبک مبتنی بر قانون‌نویسی جامع است و بر اساس آن مقررات مرتبط و نظریات اندیشمندان، ذیل قوانین اضافه می‌شود. این دیدگاه قانون را همچون موجود زنده می‌نگرد. از سویی دیگر برخی نیز معتقدند که قوانین و مقررات و بخشنامه به هنگام وضع یا در طول زمان اجرای قوانین و مقررات پدید آمده و سیمای هرم هنجاری قواعد و حقوقی را پوشانده و دسترسی به مفاد و محتوای این قواعد و تفسیر و اجرای آن‌ها را سخت یا حتی گاهی غیرممکن کرده است. این عوارض اموری همچون تکرار، اجمال و ابهام ، نسخ ضمنی، تقیید و تخصیص، متروک شدن عملی ، منتفی شدن موضوع، منتفی شدن زمان اجرا، اشتباهات و غلط‌های املایی ، انشایی ، تایپی و مغایرت با قواعد و اسناد حقوقی بالادستی در سلسله هرم هنجاری را شامل می‌شود. در فرایند تنقیح تلاش می‌شود که این عوارض شناسایی شود و از طرق گوناگون همچون ادغام و تلخیص، اصلاح دستوری و نگارشی تدوین و ارائه گردد.
روابط عمومی: فرایند کار شورا چگونه است؟
دکتر امامی: بر اساس وظایف تعریف‌شده(شیوه‌نامه اجرایی)، حوزه‌های تخصصی موضوعات و مسائل حقوقی که مشمول فرایند تجمیع و تنقیح می‌باشند را به شورا اعلام می‌کند. رئیس شورا موضوع را به کارگروه‌های تخصصی که بدین منظور در معاونت حقوقی سازمان تشکیل شده‌اند ارجاع می‌دهد. کارگروه کلیه بخشنامه‌های مربوط را جمع‌آوری ، طبقه‌بندی ، فهرست بندی کرده و قوانین مربوط به آن‌ها را ازنظر ناسخ و منسوخ بررسی و تلخیص می‌کند. برای ارتباط با صاحبان فرایند ، گروهی در هر حوزه تخصصی تشکیل می‌شود که یک نفر رئیس گروه (موضوع مربوط) و 5 نفر عضو ( معاون اداره کل، دو کارشناس و یک نفر از معاونت حقوقی) موضوع را به شکل شیوه‌نامه جدید به شورای تنقیح آورده و در جلسات شورای تنقیح با دقت تمام ابعاد حقوقی بخشنامه جدید که برگرفته از بخشنامه‌های قدیمی بوده با نگاه کارشناسی موردبحث و بررسی قرار می‌گیرد و با حضور معاون ذی‌ربط و مدیرکل مربوطه به‌صورت بخشنامه جدید نهایی شده و به مدیرعامل ارائه می‌شود.
روابط عمومی: مصوبات شورا چگونه تصویب، ابلاغ و اجرایی می‌شود؟
دکتر امامی: بخشنامه جدید(پس از مراحل پیش گفت) که توسط مدیرکل مربوطه کارشناسی نهایی شده مجدداً به شورای تنقیح آورده شده و پس از تأیید نهایی به مدیرعامل ارائه می‌شود. با ابلاغ مدیرعامل بخشنامهٔ لاحق لازم‌الاجرا می‌شود.
روابط عمومی: فرایند شناسایی موضوعات برای شورای تنقیح چگونه است؟
دکتر امامی: موضوعات بر اساس شیوه‌نامه‌ای است که در ابتدای کار، شورای تنقیح به ادارات کل اعلام کرده است. ادارات کل مربوطه موضوعات مشمول را به دبیرخانه شورای تنقیح ارسال می‌کنند و از این مرحله فرایند کار آغاز می‌شود.
روابط عمومی: خروجی آن چیست؟
دکتر امامی: خروجی عموماً بخشنامه جدیدی است که تجمیع شده از بخشنامه‌های قبلی است که در سنوات گذشته به‌عنوان رویه جاری مورد عمل بوده است.
روابط عمومی: اعضای شورا چه کسانی هستند؟
دکتر امامی: در حال حاضر شورای تنقیح 5 عضو اصلی دارد ( مشاور عالی مدیرعامل، رئیس موسسه عالی پژوهش یا نماینده ایشان، مدیرکل و معاون امور حقوقی و قوانین و دو نفر مشاور ).
روابط عمومی: تعداد جلسات انجام شده و خروجی کار چیست؟
دکتر امامی: با توجه به اهمیت موضوع عملکرد شورای تنقیح در قالب جدول زیر جهت اطلاع آورده شده است. لازم به ذکر است بر اساس جلسات فشرده هفتگی شورا و کمیته‌های تخصصی قرار است. انشالله تا پایان سال بسته نهایی بخشنامه‌ها در دسترس عموم قرار گیرد.
